Dizionari Talian Furlan

ridurre v.tr.

  1. 1a
    v.tr. [FO] (puartâ a une dimension minôr, fâ plui piçul, mancul larc) impiçulî, ridusi, scurtâ, altr.trad. ristrenzi, scarmî, staronzâ, strenzi, taiâ
    • ridurre un articolo di giornale troppo lungo, scurtâ un articul di gjornâl masse lunc
    (concentrâ alc cusinantlu) strenzi, altr.trad. infissî, ristrenzi, suiâ
    • ridurre il sugo, strenzi o ancje suiâ il tocj
    (sbassâ di cuantitât, di numar) taiâ, sbassâ, ridusi, altr.trad. calâ, dâ jù, diminuî, ristrenzi, scarmî, sminuî, staronzâ
    • ridurre il numero dei visitatori, taiâ o ancje sbassâ il numar dai visitadôrs
    1b
    v.tr. [FO] (fâ che al sei mancul fuart, mancul intens) sbassâ, ridusi, calâ, altr.trad. dâ jù, diminuî
    • ridurre la velocità dell'auto, sbassâ la velocitât dal automobil
    • ridurre il volume dello stereo, sbassâ il volum dal stereo
    (fâ che al sei di mancul) ridusi, taiâ, tignî jù, altr.trad. calâ, dâ jù, diminuî, limitâ, scarmî, sminuî, staronzâ
    • ridurre le spese di viaggio, taiâ lis spesis dal viaç
    1c
    v.tr. [TS] mat. (semplificâ lis espressions matematichis, tant che sumâ i monomis simii, dividi numeradôr e denominadôr di frazions pai stes divisôrs comuns) ridusi
    1d
    v.tr. [TS] mar. (sbassâ il numars des velis bordadis) ridusi
    2a
    v.tr. [FO] (metût denant di un complement, spec. cun 'in' o 'a', trasformâ) ridusi, meti, butâ, mandâ, altr.trad. , stramudâ
    • ridurre in pezzi un vaso, butâ in tocs un vâs
    • ridurre un sasso in polvere, ridusi un clap in polvar
    (puartâ a une cierte cundizion, soredut negative) ridusi, meti, butâ, mandâ, altr.trad. condusi, cumbinâ, menâ, parâ, puartâ
    • ridurre la gente alla fame, ridusi ae fam la int
    • ridurre in fin di vita, butâ a fîl di muart
    (denant di un complement predicatîf) ridusi, , altr.trad. rindi
    • ridurre il campo un immondezzaio, ridusi il cjamp un scovaçâr
    2b
    v.tr. [CO] (sburtâ a un compuartament o a une condote negative, spec. cu la fuarce) ridusi, sfuarçâ, obleâ, altr.trad. costrenzi, indusi
    • ridurre a rubare, obleâ a robâ
    3a
    v.tr. [CO] (trasformâ, adatâ a un ûs diviers) rangjâ, mudâ, altr.trad. adatâ, comedâ, justâ, ridusi, taiâ
    • ridurre una camicia a straccio per la polvere, rangjâ une cjamese in peçot par polvar
    • ridurre un ramo in un paletto, rangjâ un ramaç intun palet
    3b
    v.tr. [CO] (tornâ a scrivi un test intun altri gjenar o forme) ridusi, mudâ, altr.trad. adatâ, meti, rangjâ, voltâ
    • ridurre una poesia in musica, ridusi une poesie in musiche
    • ridurre un romanzo a racconto per bambini, ridusi un romanç intune storie par fruts
    [TS] mus. (justâ une partidure di musiche par che e puedi sei eseguide di un ciert strument) ridusi, rangjâ
    • la parte è ridotta per archi, la part e je ridote par arcs
    4a
    v.tr. [CO] fig. (tornâ a puartâ ae cundizion di prin o a chê che si vûl) ridusi, fâ tornâ, altr.trad. puartâ indaûr, ricondusi
    • ridurre un uomo alla ragione, ridusi un om intai sintiments
    • ridurre una piazza sporca a luogo pulito, fâ tornâ une place sporcje un lûc net
    4b
    v.tr. [CO] fig. (tornâ sù, lâ ae cause) riferî, ripuartâ, altr.trad. puartâ indaûr, ricondusi, ridusi
    • ridurre un evento alla sua origine, riferî une vicende ae sô origjin
    5
    v.tr. [TS] chir. (tornâ a meti un orghin in cundizions normâls) ridusi
    • ridurre un'ernia, ridusi une ernie
    6
    v.tr. [TS] chim. (fâ che e sucedi une reazion di riduzion, ven a stâi, gjavâ ossigjen a un compuest) ridusi
    7
    v.tr. [TS] mat. (eseguî operazions par vê la forme plui semplificade di une espression matematiche, lavorant su sumis di monomis, frazions e ecuazions) ridusi
    8
    v.tr. [CO, TS] metrol. (fâ passâ un numar di une unitât di misure a chê altre o metilu intun sisteme di misure diferent) ridusi, passâ, altr.trad. voltâ
    • ridurre da metri a braccia, ridusi di metris a braçs
    • ridurre da galloni a litri, passâ di galons a litris